رخداد آسیب ها و صدمات در ورزش اجتناب ناپذیرند ، اما خوشبختانه این حوادث به ندرت تهدید کننده ی حیات اند .هدف در باز توانی , بازگرداندن ورزشکار به شرایط انجام ورزش وشرکت در مسابقات است .
روند کار توان بخشی در طب ورزش به صورت تهاجمی بوده که هدف نهایی آن بهبود هرچه سریعتر ورزشکار و توانایی انجام فعالیتهای
اهداف کوتاه مدت در برنامه های توانبخشی عبارتند از:
۱) انجام اقدامات و کمکهای اولیه پس از رخداد حادثه در جهت کاهش ویا جلوگیری از پیشرفت تورم .
۲) جلوگیری ازایجاد یا تقلیل حس درد
۳) بازگرداندن دامنه حرکات مفصلی (Range of motion)
۴) بازگرداندن و یا تقویت قدرت ، تحمل و توانایی عضلانی
۵) برقراری مجدد سیستم ارتباطی عصبی ، عضلانی تا حد امکان
۶) پیشرفت در حفظ تعادل (Coordinanation)
۷) حفظ تناسب ارتباط سیستمهای قلبی-ریوی
۸) ایجاد اتحاد و تناسب بین عملکرد های متوالی و یا همزمان ورزشکار(پولیومتری)
– کنترل تورم سریعا” پس از ایجاد آسیب شاید به تنهایی مهمترین جنبه در توانبخشی آسیبها در برنامه ی طب ورزش است .اگر تورم درمراحل ابتدایی و حاد آسیب کنترل شود ، زمان انجام دوره اقدامات درجهت توانبخشی فرد به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد .
هدف از بازتوانی ورزشی باز گرداندن ورزشکار پس از اقدامات پزشکی به سطحی از آمادگی است که قبل از آسیب و صدمه ورزشی داشته است. این مسئله با دو رویکرد انجام میشود:
۱- پیشگیری از کاهش آمادگی جسمی عمومی ورزشکار به نوعی که محل آسیب دیده فشاری وارد نشود.
۲- بازتوانی محل آسیب دیده تا از آتروفی و ضعف عضلانی، خشکی مفاصل، محدودیت حرکتی و آسیب های ثانویه در مفصل و عضلات، پیشگیری شود و عضو آسیب دیده به حالت اولیه برگردد.
انجام بازتوانی و رسیدن به اهداف فوق به کسب تشخیص دقیق توسط درمانگر نیازمند است. فراموش نشود بازتوانی عمومی ورزشکار و رساندن آمادگی جسمانی به حالت اولیه از مهمترین اقدامات توانبخشی است.
۱- برنامه بازتوانی، انحصاری و فردی باشد.
۲- از وسایل تخصصی و گران قیمت بدون ضرورت استفاده نشود.
۳- افزایش و بهبودی سیر درمان در هر جلسه ثبت شود.
۴- بعد از افزایش قدرت به انعطاف پذیری، سرعت، توان و استقامت نیز تاکید شود.
۵- الگوهای مهارتی خاص از تمرینات ساده به سمت تمرینات پیچیده باشد.
۶- بعد از تقویت منفرد عضلات، تمای عضلات عضو آسیب دیده تقویت شود.
۷- علاوه بر عضو آسیب دیده بر حفظ قدرت و توان عضو قرینه همت شود .
به نوع رشته ورزشی و استفاده های خاص ورزشکار از عضو آسیب دیده دقت بیشتری شود.