دلایل شایع درد بالای کمر
هرچند درصد شیوع درد بالای کمر از درد پایین کمر یا گردن درد کمتر است، از هر ده مرد یکی و از هر ده خانم نیز یک تن دچار درد بالای کمر می‌شود.
1ـ استفاده نامناسب و بیش از حد از عضله
استفاده بیش از حد از عضله یکی از دلایل شایع درد بالای کمر است. در این حالت درد معمولاً نتیجه تکرار کردن حرکات یکسان در گذر زمان است. این وضعیت علائم زیر را به دنبال دارد:
کشیدگی؛
گرفتگی و
تحریک عضله.
مثال متداول این وضعیت بازیکن پرتاب‌کننده توپ در بیسبال است که حرکت مشابهی را هر بار هنگام پرتاب توپ انجام می‌دهد؛ تکرار مداوم این حرکت به شانه آسیب می‌زند.
دیگر حرکات تکراری نیز درد مشابهی را تولید می‌کند. برای مثال فردی که مجبور است حرکت یکسانی را تمام روز انجام بدهد یا وسایل را در طول روز بالای سر ببرد، به تدریج با تحریک، گرفتگی و کشیدگی عضله مواجه می‌شود. این نشانه‌ها در صورت نادیده گرفته شدن به دردی مزمن تبدیل می‌شود.
درمان استفاده بیش از حد از عضله با استراحت دادن به آن ناحیه و استفاده از پک سرد یا گرم به منظور بهبود گردش خون در بافت‌های عضلانی شروع می‌شود. همچنین در صورت امکان بهتر است بیمار روش‌هایی را برای اجتناب از انجام دادن حرکت تکراری پیدا کند یا بین فعالیت‌ها استراحت کند.
متخصص فیزیوتراپی حرکاتی را برای افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری ناحیه دردناک توصیه می‌کند.
2ـ تحلیل رفتن عضله و حالت اندامی نامناسب
تحلیل رفتن عضله و حالت اندامی نامناسب
پزشکان از اصطلاح درد ناحیه صدری یا TSP برای درد بالای کمر استفاده کنند. در این بخش با یکی دیگر از دلایل شایع درد بالای کمر آشنا می‌شوید.
اشخاص می‌توانند عضله‌ها را به مرور زمان از طریق ورزش و تمرین با وزنه قوی‌تر و بااستقامت‌تر کنند. عکس این وضعیت نیز صادق است. اگر عضله‌ها را به درستی به کار نگیرید، به تدریج ضعیف می‌شوند. تحلیل رفتن بعضی عضلات، از جمله عضلات کمر بسیار ساده است؛ مثلاً پشت‌میزنشینی‌ها طولانی با حالت اندامی نامناسب در محل کار می‌تواند باعث ضعیف شدن عضلات کمر شود. قوز کردن هنگام نشستن روی صندلی و خم شدن روی میز نیز عضلات را ضعیف می‌کند. ضعیف شدن عضلات به مرور زمان دردی را در این ناحیه تولید می‌کند که به صورت تحریک یا کشیدگی (استرین) تجربه می‌شود.
وقتی قوز می‌کنید، نیروی جاذبه و خود بدن به ستون فقرات، گردن، دیسک‌ها و رباط‌ها فشار می‌آورد. این فشار به مرور زمان زمینه‌ساز درد و عوارض دیگر می‌شود.
در اکثر موارد می‌توان عضله‌ها را قوی‌تر و بااستقامت‌تر کرد. این فرایند با اصلاح حالت اندامی هنگام نشستن و دادن وقت‌های استراحت منظم به خود شروع می‌شود، در زمان استراحت از پشت میز بلند شوید، کمی راه بروید و نرمش‌های کششی انجام بدهید.
همچنین ورزش کمر را قوی‌تر می‌کند و استفاده از میز ایستاده نیز می‌تواند مفید باشد.
تقویت عضلات نیازمند صبر و شکیبایی است، درهرحال مراجعه به متخصص فیزیوتراپی برای تمام بیمارانی مفید است که به دلیل ضعیف بودن عضلاتشان از درد بالای کمر رنج می‌برند؛ فیزیوتراپیست برنامه ورزشی روزانه‌ای را متناسب با نیازهای خاص هر بیمار تهیه می‌کند.
3ـ آسیب‌دیدگی در سانحه
آسیب‌دیدگی در سانحه نیز یکی از دلایل کمردرد است. کمر و بالای کمر ممکن است در سوانح زیر آسیب ببیند:
تصادف خودرو؛
سر خوردن و زمین افتادن؛
تصادف و اتفاقاتی که در محل کار پیش می‌آید؛
بلند کردن اشیاء به روش نامناسب و
انجام دادن ورزش‌های بسیار سنگین و زیاده‌روی در ورزش.
آسیب گاهی اوقات واضح است و درد بلافاصله پس از سانحه شروع می‌شود. اما گاهی درد مدتی بعد یا فردای روز سانحه شعله‌ور می‌شود.
این نوع آسیب‌دیدگی می‌تواند شدید باشد و عوارض آسیب‌دیدگی مانند شکستگی مهره فرد را در معرض خطر ابتلا به عوارض ماندگاری مانند درد مزمن، آسیب عصبی و فلج شدن قرار می‌دهد.
پزشک باید آسیب‌های احتمالی کمر را بررسی کند، چرا که این نوع آسیب‌دیدگی‌ها باید به درستی درمان شود و التیام پیدا کند تا از ابتلا به درد بلندمدت جلوگیری شود.
ممکن است پزشک بیمار را به متخصص فیزیوتراپی یا فیزیولوژی معرفی کند تا متخصصین به بهبود مناسب آسیب‌دیدگی کمک کنند. درمان آسیب‌های شدید نیازمند انجام جراحی است.
4ـ فتق دیسک
دیسک‌های ستون فقرات از ساییده شدن مهره‌ها روی هم جلوگیری می‌کنند.
فتق دیسک در ناحیه پایین کمر شایع‌تر است، البته احتمال فتق دیسک در بالای کمر نیز وجود دارد.
دیسک بالشتک لاستیکی و نرمی بین مهره‌ها است. اگر مرکز دیسک برآمده شود و از دیواره دیسک بیرون بزند، این بیرون‌زدگی به ستون فقرات فشار می‌آورد.
حتی مقدار کمی فشار هم به دردی شدید در میانه پشت بدن دامن می‌زند و موجب بروز علائم دیگری مانند بی‌حسی یا ضعف بازوها یا پاها می‌شود.
اکثر بیماران دچار فتق دیسک نیازی به جراحی ندارند و با استراحت کردن یا مصرف داروهای ضدالتهاب بهبود می‌یابند.
5ـ تحت فشار قرار گرفتن و گیرافتادگی عصب
گاهی بیرون‌زدگی دیسک آن‌قدر سر می‌خورد و جلو می‌رود که به عصب مجاور فشار می‌آورد. گیرافتادگی عصب در بخش میانی پشت بدن باعث بروز علائم زیر می‌شود:
بی‌حسی و درد بازوها یا پاها؛
مشکل در کنترل کردن ادرار و
ضعف پاها یا از دست دادن کنترل پاها.
تفاوت میگرن و انواع سردرد (سردرد تنشی، خوشه‌ای و معمولی)
چنانچه فتق دیسک علت گیرافتادگی عصب باشد، روش درمان مشابه درمان فتق دیسک خواهد بود. گیرافتادگی عصب معمولاً نیازی به جراحی ندارد، هرچند پزشکان تزریق استروئید را در بعضی موارد توصیه می‌کنند.
6ـ آرتروز
کمردرد گاهی منشأ عضلانی ندارد، بلکه پیامد وجود مشکل در استخوان‌ها و مفاصل است.
غضروف محافظت‌کننده از استخوان‌ها هم‌گام با بالا رفتن سن ساییده می‌شود ـ به این عارضه آرتروز می‌گویند. آرتروز شایع‌ترین نوع آرتریت در میان سالمندان است.
آرتروز در نهایت باعث ساییدگی کامل غضروف بین استخوان‌ها می‌شود و چون دیگر غضروف محافظی وجود ندارد، استخوان‌ها روی هم ساییده می‌شود. این وضعیت می‌تواند موجب تحت فشار قرار گرفتن عصب‌های ستون فقرات شود و به بی‌حسی یا گزگز در بازوها یا پاها دامن بزند.
هر فردی که به ابتلا به آرتروز مشکوک است، باید برای تشخیص و بهره‌مندی از طرح درمان مناسب به پزشک مراجعه کند. درمان آرتروز معمولاً بر مدیریت درد و حفظ عملکرد مفاصل متمرکز است.
7ـ درد میوفاسیال
درد بالای کمر گاهی نتیجه وجود مشکل در بافت‌های پیوندی پشت بدن یا صطلاحاً فاسیا است. درد میوفاسیال گاهی پس از آسیب‌دیدگی یا استفاده نامناسب شروع می‌شود، اما درد میوفاسیال مزمن تا مدت‌ها پس از آسیب اولیه ادامه دارد.
هنوز مشخص نیست که چرا درد میوفاسیال در بعضی موارد ادامه دارد. پزشکان توصیه می‌کنند فیزیوتراپی و درمان آزادسازی میوفاسیال انجام شود تا بیمار بتواند فاسیا را به کار بگیرد و در نتیجه درد تسکین پیدا کند.
8ـ عفونت ستون فقرات
گاهی اوقات لازم است که جراحی برای درمان عفونت ستون فقرات انجام شود.
عفونت به ندرت عامل درد بالای کمر است. آبسه اپیدورال ستون فقرات تجمع چرک و میکروب‌ها بین نخاع و مهره‌های ستون فقرات است.
درد در پی بزرگ و متورم شدن آبسه شروع می‌شود. تشخیص زودهنگام بسیار مهم است و پزشکان آبسه ستون فقرات را به سرعت درمان می‌کنند تا از بروز عوارض جدی جلوگیری کنند.
9ـ سرطان ریه
درد بالای کمر در موارد بسیار نادر پیامد ابتلا به سرطان ریه است. مطالعات نشان می‌دهد که بعضی عوارض موجب منتشر شدن سرطان در استخوان‌ها می‌شود؛ متاستاز سرطان تقریباً در 30 تا 40 درصد بیماران مبتلا به سرطان ریه سلول‌های غیرکوچک رخ می‌دهد.
دیگر عارضه‌های دامن‌زننده به درد بالای کمر
عارضه‌های درگیرکننده ستون فقرات یا عضلات نیز باعث درد بالای کمر می‌شوند. از جمله این عارضه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات؛
فیبرومیالژی؛
بدشکلی ستون فقرات و
کیفوز یا گوژپشتی مشکل‌آفرین.
هر عارضه روش درمان متفاوتی دارد و نرخ موفقیت درمان تمام عارضه‌ها نیز یکسان نیست.